در زایمان طبیعی، نوزاد از راه واژن و انقباضات انجام شده در رحم مادر به دنیا می آید، انقباضاتی که باعث گشاد شدن دهانه رحم و تسهیل روند به دنیا آمدن نوزاد می شوند.
زمانی که مادر انتخاب می کند فرزند خود را به روش طبیعی به دنیا آورد هم می تواند به صورت اپیدورال و هم به صورت کاملا طبیعی زایمان کند. در روش اپیدورال مادر بی حس می شود و هیچ دردی را حس نمی کند و زمانی که کاملا برای زایمان آماده باشد فقط کمی فشار بیاورد اگر کودک خارج نشود، پزشک از دستگاه وکیوم استفاده می کند البته این کار ممکن است برای نوزاد خطرناک باشد اما اگر پزشک مهارت داشته باشد هیچ کدام از این روش ها خطری برای نوزاد ایجاد نمی کند.
در صورتی که خانمی قصد انجام زایمان طبیعی داشته باشد، مهم است تا با مشورت با متخصص زایمان از ایمن بودن این روش زایمان اطمینان حاصل نماید. خانم های دارای شرایط زیر، گزینه های بسیار مناسبی برای زایمان طبیعی هستند.
زایمان فرزند اول
طی شدن سی و هفت هفته بارداری به طور کامل
عدم ابتلا به بیماری خاص
داشتن وزن بدنی متعادل در دوران بارداری
در برخی موارد، احتمال بروز عوارضی حین زایمان وجود دارد. به همین خاطر پزشک به بررسی تمام جوانب پزشکی خواهد پرداخت. مواردی از قبیل:
احتمال چند قلوزایی
زایمان قبل از هفته سی و هفتم
وزن بدنی در دوران بارداری
عوارض بارداری مانند دیابت بارداری و یا مسمومیت بارداری
احتمال به دنیا آمدن نوزاد با پا
مزایای زایمان طبیعی
زایمان طبیعی در بدن مادر، طور غریزی و بدون نیاز به داروی پزشکی انجام می شود، به همین خاطر مادر در طول زایمان انرژی بیشتری دارد. برخی از مزایای زایمان طبیعی عبارت است از:
امکان همراهی همسر در این نوع زایمان وجود دارد
به دلیل تماس بدنی مادر و نوزاد بلافاصله بعد از زایمان، مادر راحت تر می تواند به نوزاد خود شیر بدهد
مادر بعد از زایمان مشکلی در انجام کارها از جمله راه رفتن، استحمام و بغل کردن نوزاد خود نخواهد داشت. راه رفتن مادر به پیشگیری از یبوست که یکی از عوارض زایمان است، کمک می کند.
از آن جایی که به مادر داروی مسکنی داده نمی شود، هیچ گونه مشکل حساسیتی وجود نخواهد داشت.
مراحل زایمان طبیعی
هر خانمی قطعا تجربه متفاوتی از زایمان طبیعی خواهد داشت. حتی زمان زایمان نیز برای هر فرد متفاوت است. اما زایمان طبیعی، مراحلی دارد که در این جا به بررسی خواهیم پرداخت.
مرحله اول: زایمان اولیه و فاز فعال زایمان
مرحله اول زایمان زمانی است که مادر انقباضاتی را در رحم خود احساس می کند، انقباضاتی که باعث گشاد شدن دهانه رحم می شود. این انقباضات به حرکت نوزاد به سمت کانال تولد کمک می کنند. این مرحله، طولانی ترین مرحله زایمان است و به دو فاز اولیه و فعال تقسیم می شود.
فاز اولیه زایمان
در این مرحله، دهانه رحم گشاد می شود و انقباضات در دهانه رحم آغاز خواهد شد. با گشاد شدن واژن، ترشحات شفاف و صورتی رنگی از واژن مشاهده می شود. در خصوص مدت زمان این مرحله باید گفت که این مرحله می تواند از چند ساعت تا چند روز ادامه پیدا کند.
در بسیاری از خانم ها این انقباضات مشکلی را ایجاد نمی کند، بلکه مادر باید در این مرحله، آرامش خود را حفظ کند. کارهایی که انجام شان در این مرحله توصیه می شود، عبارتند از:
راه رفتن و پیاده روی
استحمام و دوش گرفتن
گوش دادن به موسیقی آرام
انجام تکنیک های تنفس
تغییر پوزیشن
فاز فعال زایمان
در این مرحله، دهانه رحم به میزان شش تا ده سانتی متر گشاد می شود. انقباضات شدیدتر و منظم تر خواهد شد. ممکن است برخی مادران افزایش فشار در پشت بدن خود را احساس کنند. فاز فعال زایمان در حدود چهار تا هشت ساعت طول می کشد و دهانه رحم هر ساعت حدود یک سانتی متر گشادتر خواهد شد.
مرحله دوم: زایمان
چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشد تا کودک پا به دنیا بگذارد. در این مرحله از مادر خواسته می شود تا به خود فشار بیاورد. نکته ای که وجود دارد این است که مادر نباید فشاری به صورت خود وارد کند. کم شدن میزان فشار از پاره شدن واژن پیشگیری می کند.
بعد از خارج شدن سر نوزاد، ما بقی بدن نیز به آرامی خارج خواهد شد و مجاری تنفسی تمیز می شوند (البته در صورت لزوم)
مرحله سوم: انتقال جفت
بعد از به دنیا آمدن نوزاد، مادر احساس راحتی و آرامش بیشتری خواهد داشت. در این مرحله، نوزاد بر روی شکم و یا بازوی مادر گذاشته می شود. جفت نیز طی پنج تا سی دقیقه خارج خواهد شد. در این مرحله، مادر باید سعی کند به نوزاد خود شیر دهد.
با به دنیا آمدن نوزاد از شدت و تعداد انقباضات و درد کاسته خواهد شد. پزشک به بررسی جفت می پردازد تا از سالم بودن آن مطمئن شود. هر گونه قطعه باقی مانده در رحم باید برداشته شود تا از بروز عفونت و خونریزی پیشگیری به عمل آید.
بعد از انتقال جفت، انقباضات رحم ادامه پیدا می کند تا رحم به اندازه نرمال و طبیعی خود برگردد.
در این مرحله، پزشک با ماساژ دادن شکم، از سفت شدن رحم مطمئن خواهد شد.
مراقبت های بعد از زایمان طبیعی
بعد از مرخص شدن از بیمارستان، تقریبا دوره نقاهت و مراقبت یک هفته ای در منزل در نظر گرفته خواهد شد.
در طول زایمان، پری نئوم ناحیه ما بین واژن و رکتوم دچار کشیدگی و پارگی خواهد شد. جهت تسکین درد می توان از کمپرس یخ در ناحیه مورد نظر استفاده کرد. بهتر است مادر به جای نشستن بر روی سطوح سفت، بالشتی را زیر خود قرار دهد.
بعد از زایمان، ترشح از واژن کاملا طبیعی است و راه خارج شدن هر گونه بافت اضافی و خون از داخل رحم می باشد. ممکن است روزهای اول بعد از زایمان، رنگ ترشح خونی باشد و به مرور صورتی رنگ و بی رنگ شود.
احساس انقباض در رحم تا چند روز بعد از زایمان کاملا طبیعی است. ممکن است درد هنگام شیر دادن به کودک بیشتر احساس شود. چرا که آزاد شدن مواد شیمیایی از بدن باعث تنگ شدن رحم می شود.
یبوست، یکی از عوارض شایع زایمان است. جهت پیشگیری از بروز یبوست توصیه می شود مادر تا می تواند آب و غذاهای نرم حاوی فیبر مصرف کند. البته در برخی موارد، احتمال بروز اسهال نیز وجود دارد. پارگی و کشیدگی عضلات و بافت رکتوم می تواند منجر به تولید گاز شود.
سه تا چهار روز بعد از زایمان، احتمال متورم شدن سینه ها وجود دارد. چرا که ماده ای به نام کلستروم در سینه ها در حال تولید می باشد، ماده ای مغذی که به تقویت سیستم ایمنی نوزاد کمک می کند.
مزایای روانی زایمان طبیعی
دوره بهبودی بعد از زایمان طبیعی بسیار کوتاه تر از زایمان سزارین می باشد این کوتاه بودن دوره باعث می شود مادر حالت عصبی کمتری داشته باشد. مادری که زایمان طبیعی داشته باشد حس قدرت دارد و احساس می کند در تولد فرزند خود نقش داشته. اما در زایمان سزارین مادر عملا کاری نمی کند و این می تواند از لحاظ روانی تاثیر بدی روی مادر بگذارد.
مزایای جسمانی زایمان طبیعی
زایمان طبیعی برای نوزاد امن تر است. زمانی نوزاد به صورت طبیعی دنیا آید در معرض میکروب های واژن به نام لاکتوباسیلوس قرار می گیرد اما اگر با زایمان سزارین به دنیا آید با زائده های پوستی که حاوی استافیلوکوک هستند روبه رو می شود و این می تواند برای نوزاد خطرناک باشد. همچنین بعد از سزارین مادر می تواند با تاخیر در شیردهی مواجه شود.
دلیل عمده برای زایمان سزارین
اگرچه برخی از مادران درخواست عمل سزارین دارند اما در برخی موارد نیز پزشکان این عمل را توصیه می کنند. اولین لیل این است که مادر تصور می کنند آن طور که باید آماده زایمان نیست به طور مثال ممکن است به دلایلی دهانه رحم به حد کافی باز نشده باشد یا اینکه نوزاد در وضعیت عادی قرار نداشته باشد. در شرایطی که بعد از ساعت ها نوزاد خارج نشود پزشک عمل سزارین را تجویز می کند. البته اگر در زایمان پیشین مادر عمل سزارین انجام داده باشد پزشک معمولا توصیه می کند که این بار هم به همین روش عمل کند.
برخی از مادران برای بازگشت به حالت عادی به زمان بیشتری نیاز دارند. بسیاری از افراد اعتقاد دارند اگر مادر عمل سزارین انجام دهد نمی تواند پس از تولد نوزاد با او تماس بدنی برقرار کند. این ارتباط برای تنفس، عملکرد قلب و دمای بدن نوزاد بسیار مفید است. در هر دو زایمان طبیعی و سزارین اگر مادر یا نوزاد حال مساعدی نداشته باشند، فورا مادر را از فرزند جدا کرده و مداوا را انجام می دهند.
کلام آخر
در پایان این که زایمان طبیعی تجربه متفاوتی را برای مادر به همراه خواهد داشت و این تجربه با انتخاب بهترین متخصص زنان زایمان با تجربه شیرین تر نیز خواهد شد.
نظرت چیه؟